شورای اسلامی شهر گرگان

توسعه درآﻣﺪﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪارشهرداری و جلب مشارکت شهروندان در مدیریت شهریمهندس سید محمد مرتضوی در نطق پیش از دستور خود طی هشتاد و یکمین جلسه رسمی و علنی بر ضرورت توجه به درآمدهای پایدار شهرداری در جهت رفه

توسعه  درآﻣﺪﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪارشهرداری و جلب مشارکت شهروندان در مدیریت شهری

مهندس سید محمد مرتضوی در نطق پیش از دستور خود طی هشتاد و یکمین جلسه رسمی و علنی بر ضرورت توجه به درآمدهای پایدار شهرداری در جهت رفه کمبود منابع مالی و بودجه برای اجرای پروژه های عمرانی و چالش های مدیریتی تاکید کرد.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی شورای اسلامی شهر گرگان، رئیس کمیسیون بازآفرینی بافت تاریخی و فرسوده شهری شورای اسلامی شهر گرگان در ابتدای نطق پیش از دستور خود ضمن قدردانی از طرح پیاده راه النگدره طی هفته گذشته گفت: با همه تلاش هایی که انجام شده است هنوز برنامه های زیادی بر زمین مانده است و راه بسیاری تا رسیدن به شکوفایی شهر گرگان و درخشش آن در سطح کشور، به عنوان نمونه ای از شهرهای پیشرو و توسعه یافته داریم.

وی افزود: در این مسیر یکی از چالش های عمده ی مجموعه مدیریت شهری کمبود منابع و بودجه لازم برای اجرای پروژه هاست.

مهندس مرتضوی با تاکید بر ﺿﺮورت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درآﻣﺪﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪار اظهار داشت:ارگانیسم و سیستم شهری شباهت بسیاری به سیستم بدنی انسان دارد و دردهایی که خود را به شکل ناهنجاری های تصویری، سیستم حمل و نقل معیوب، محیط زیست نامناسب و مشکلات فراوان دیگر نشان می دهد،  هرکدام راه حل های اساسی و طولانی مدت برای رفع مشکلات نیاز دارند و علاوه برآن به تسکین دهنده هایی نیز برای رفع مشکلات به صورت کوتاه مدت نیاز دارند.

این عضو شورای اسلامی شهر گرگان با اشاره به اینکه یکی از چالش‌های فراگیر شهرنشینی برای مجموعه ی مدیریت شهری، تامین هزینه‌ها است،.خاطر نشان کرد: چه در جوامع توسعه‌یافته و چه در حال توسعه، بخش عمده‌ای از هزینه‌های تامین زیرساخت شهری و متعاقباً برنامه‌ریزی، مدیریت و نگهداری آن، مستقیم یا غیرمستقیم توسط بدنه‌های دولتی تامین می‌شود و عایدی یا درآمد مطمئن و پایدار مدیریت شهری، در تمامی شهرها و کلان‌شهرهای دنیا ازدغدغه های عمده مجموعه مدیریت شهری است.

وی ادامه داد: درآمدهای شهری نیز از همین قاعده پیروی می کنند و گروهی از درآمدها برای رفع مایحتاج های ضروری و لحظه ای به وجود آمده اند که اغلب ناپایدار و غیرقابل تحصیل و به صورت منظم هستند و گروه دیگری از درآمدهای شهری هستند که ریشه ای، پایدار و همیشگی اند و ناگفته پیداست که راه حل اساسی و ریشه ای در حرکت به سمت ایجاد درآمدهای پایدار و مطمئن برای شهرداری و مجموعه مدیریت شهری است.

مهندس مرتضوی با بیان اینکه از دهه ۶۰ با تصمیم دولت، کلیه شهرداری ها به سمت خودکفایی سوق داده شدند، تصریح کرد: قطع شدن کمک های مالی، بدون تعریف منابع جدید، شهرداران را به یافتن راه های جدید درآمدی هدایت کرد و شهرداران تصمیم به فروش شهر (فروش تراکم) برای اداره شهر کردند.

رئیس کمیسیون بازآفرینی بافت تاریخی و فرسوده شهری شورای اسلامی شهر گرگان افزود: با این تصمیم که در کوتاه مدت تامین کننده منابع مالی شد، شهرداری ها به رتق و فتق امور شهر پرداختند و تاحدودی هم تحت تاثیر این تسکین دهنده آنی، چهره شهرها تغییر یافت اما متاسفانه فروش شهر در بلند مدت آسیب های جبران ناپذیری را به شهرها وارد کرده است و موجب شده است تا عملا مدیریت شهر از دست مدیران شهری، خارج و قدرت تصمیم گیری در امور شهر کاهش یافته و شهر را در معرض حراج و فروش قرار بگیرد.

وی با اشاره به اینکه در چنین شرایطی باید دید که برای ایجاد و توسعه درآمدهای پایدار به چه راهکاری در راستای درمان اصلی (به جای استفاده از تسکین دهنده ها) می توان دست یافت، ادامه داد: در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد درآمدهای شهرداری کشور ناپایدار بوده و مربوط به فعالیت های ساخت و ساز ساختمانی است این درآمدها شامل مواردی چون فروش تراکم مازاد، عوارض پروانه های ساختمانی، جرائم ماده صد و موارد مشابه است که درآمدهایی ثابت و پایدار نیست و بدیهی است اتکا به منابع غیرقابل پیش بینی، هر سازمان را با مشکل برنامه ریزی مواجه خواهد کرد.

 

مهندس مرتضوی خاطر نشان کرد: در کشورهای پیشرفته با توجه به این که به صورت علمی منابع درآمدی خود را تعریف کرده اند و به صورت مدیریت واحد شهری اداره می شوند به ندرت با معضل و مشکل کمبود منابع مالی مواجه هستند، ضمن این که به دلیل عملکرد شفاف شهرداری ها در مدیریت هزینه، مشارکت شهروندان در پرداخت عوارض های قانونی بسیار بالاست.

این عضو شورای شهر با اشاره به کشور آلمان به عنوان کشوری توسعه یافته دارای که دارای ۱۶هزار شهرداری می باشد، گفت: در این کشور مخارج شهرداری ها به روش های گوناگونی تامین می شود از جمله حدود ۲۷ درصد از مخارج صرف شده بین سطوح مختلف دولت به شهرداری ها باز می گردد و این امر گواهی بر اهمیت شهرداری ها در ساختار این کشور دارد و ۸۸ درصد از کارکنان بخش عمومی را هم نیروی به کارگرفته شده در شهرداری ها تشکیل می دهند، به این دلیل که بیشتر فعالیت های اجرایی را که دولت ها موظف به انجام آن هستند، شهرداری ها انجام می دهند و درآمدهای مالیاتی و کمک های بلاعوض هم منابع درآمدی دیگر برای این شهرداری ها هستند.

مهندس مرتضوی در این خصوص افزود: نوع مدیریت شهری که در اروپا نیز مورد استفاده قرار می گیرد با چرخه زندگی شهرنشینی که بهبود شاخص های زیست محیطی ویژگی اصلی آن است، سازگاری دارد در حالی که این موضوع در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران هنوز جدی گرفته نشده است و اساساً در اولویت های شهرداری ها جایگاهی ندارد.

این عضو شورای شهر گرگان با تاکید بر اینکه رشد جمعیت هم معضلی است که تقریباً گریبان تمام کشورهای درحال توسعه را گرفته به طوری که شهرها علی الخصوص شهرهای بزرگ بیش از گنجایش خود جمعیت دارند و درحال سرریز هستند، خاطر نشان کرد: تمرکز تمامی امکانات بهداشتی، آموزشی، اداری و... در شهرهای بزرگ و مراکز استان ها باعث افزایش روند مهاجرت به آنها می شود و گسترش جرم و جنابت و ناهنجاری های اجتماعی، زاغه نشینی، فقر، بیکاری و... از تبعات این هجوم گسترده به شهرهاست.

وی ادامه داد: وجود چنین شرایطی هزینه های مضاعفی را به مدیریت شهری تحمیل می نماید. و این امر توسعه خدمات شهری مانند فضای سبز، حمل و دفن زباله، معابر و آسفالت، بهداشت، مسکن و... را طلب می کند و اولین و مهم ترین محدودیت برای حل مسائل شهری و ناکارآمدی خدمات رسانی در بیشتر شهرها درکشورهای درحال توسعه از جمله ایران ناشی از فقدان منابع مالی کافی، نظام ناکارآمد مدیریت و برنامه ریزی هزینه است.

رئیس کمیسیون بازآفرینی بافت تاریخی و فرسوده شهری شورای اسلامی شهر گرگان با بیان اینکه  امروزه اولویت های اداره شهرها تغییر زیادی کرده که یکی از این اولویت ها، تامین منابع مالی پایدار شهرداری هاست، گفت:  به اعتقاد بنده مهمترین منبع پایدار درآمد برای مدیریت بهینه مشارکت شهروندان در اداره شهر است، اما دراین زمینه نیاز است که شهرداری فرهنگ سازی کرده و با درنظر گرفتن مشوق های خاص و عام جایگاه مشارکت مالی شهروندان را به تدریج نهادینه نمایند.

مهندس مرتضوی در ادامه نطق پیش از دستور خود به راهکارهای پیشنهادی در خصوص افزایش درآمدهای پایدار و جلب  مشارکت شهروندان در مدیریت شهری پرداخت و 9 راهکار در مقیاس محلی این مضوع به شرح ذیل پیشنهاد کرد؛

1. با توجه به این که اداره شهر باید از منابع مالی قابل توجهی برخوردار بوده و تامین این منابع از داخل تقریبا غیرممکن است، باید نگاهی به سرمایه های بیرونی داشت. شهرداری باید با همکاری سایر مراجع دست اندرکار در موضوعات مدیریت شهری و مراجع حکومتی، قضایی، امنیتی و غیره هماهنگی و طرح های شهری همراه با منافع و فواید آنها برای عموم تشریح و نحوه سرمایه گذاری و بازگشت مطمئن سرمایه همراه با سود مورد انتظار به صورت شفاف بیان شود. در این راه می توان از مشاوران و خبرگان شهری نیز کمک گرفت. باید از تجربه دیگران با شرایط مشابه استفاده کرد. باید افق دید مسئولان شهری اعم از اعضای شوراهای اسلامی شهرها و مدیران شهری و شهرداری، فراشهری شود.
2. به منظور تامین منابع مالی، ضروری است شهرداری با تعریف پروژه های شهری و فروش اوراق مشارکت، از نقدینگی موجود مردم در پیشرفت، توسعه و آبادانی شهرها استفاده نماید و با این کار، مردم را سهامدار شهر کرده و هم به آنان سود مشارکت پرداخت می شود.
3. انتخاب و استفاده از بانک عامل (به عنوان مثال بانک شهر) هم در جهت ارائه تسهیلات موثر و کارآمد در جهت اجرای پروژه های عمرانی و سرمایه ای و همچنین جمع آوری وجوه مردمی و بازپرداخت سود که بدین ترتیب مردم شریک در توسعه و عمران شهر خواهند بود.
4. استفاده بهینه از قانون عوارض نوسازی و عمران شهری به عنوان منبع درآمدی پایدار. برخلاف برخی از منابع مهم درآمدی شهرداری، این منبع درآمدی منحصرا مربوط به شهرداری هاست، که موجبات افزایش استقلال شهرداری را فراهم می نماید. با تشکیل بانک اطلاعات املاک و مستغلات برای پوشش املاک مشمول قانون نوسازی و عمران شهری می توان بخش قابل توجهی از منابع مالی را تامین کرد. منبعی که درحال حاضر کمتر از 10 درصد بودجه شهرداری ها را تامین می نماید.
5. مدیریت هزینه، متاسفانه هزینه های زیادی بر اثر تصمیم گیری های غلط بر شهروندان تحمیل می شود. انجام دوباره کاری ها، کارهای کارشناسی نشده، بدون برنامه مدون حرکت کردن، سلیقه ای تصمیم گرفتن، بخشی تصمیم گرفتن عدول از تصمیمات گذشته و... باعث می شود که بخش زیادی از منابع اتلاف گردد. باید با تدوین برنامه های بلندمدت و ارائه چشم انداز در مسیر رسیدن به اهداف، با اتکا به مرجعیت طرح های جامع شهری، مدیریت هزینه را اعمال کرد.
6. نهادینه کردن استخدام نیروها و اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و افزایش بهره وری کارکنان
7. تغییر تدریجی سیستم مالی شهرداری از نقدی به تعهدی که موجب افزایش ظرفیت های اجرایی و مالی این مجموعه می گردد.
8. اجرا و استمرار عوارض ارزش افزوده املاک در چارچوب حقوقی و قانونی و با رعایت تمامی مقررات و محدودیت های مربوط، با توجه به اجرای طرح های شهری مانند تعریض و بازگشایی، آسفالت و.... برخی املاک دارای ارزش افزوده ای می گردند که این ارزش افزوده و حق مرغوبیت باید بین مالک و شهرداری به نمایندگی از شهروندان تقسیم شود.
9. بازیافت زباله (طلای کثیف): درکشورهای پیشرفته دیگر خبری از دفن زباله نیست و به زباله به عنوان آشغال و دور ریختنی نگاه نمی­شود، بلکه از آن کالاهای اقتصادی تولید و روانه بازار کرده و کسب درآمدهای سرشاری می­کنند.

دو راهکار در حوزه کلان و ملی

مهندس مرتضوی در پایان با اشاره به دو راهکار کلان و ملی در حوزه ایجاد درآمدهای پایدار برای شهرداری ها، واگذاری وظایف جدید به شهرداری ها به همراه تامین مالی آن از جانب دولت در راستای تحقق مدیریت واحد شهری را پیشنهاد کرد و گفت: درر این خصوص متاسفانه حرکت معکوس را شاهد هستیم.

وی تخصیص بخشی از مالیات های محلی در حوزه نقل و انتقالات املاک و مالیات بر مستغلات و مالیات بر سود حاصل از ساخت و ساز و مالیات بر کسب و پیشه را نیز به عنوان راهکار دوم در این زمینه پیشنهاد کرد و افزود: امید است با همکاری دولت و مجلس شورای اسلامی در حمایت از مدیریت شهری و تحقق مدیریت یکپارچه شهری شاهد توسعه روز افزون شهرها و تحقق چشم اندازهای تدوین شده در این حوزه باشیم.

 

 

 

منبع محتوا | @77de4160